Manipülasyon benim iÅ�im
Hazırlayan: Gülay GümüÅ�
27 Haziran 2010 (www.on5yirmi5)

Ä°stanbul Belgesel Günleri’nin bu yılki onur konuÄ�u, Ä°srailli yönetmen Eyal Sivan’dı. Eyal Sivan, dün gerçekleÅ�tirilen “Belgesel Sinema, Tarihsel (re)vizyon ve Ä°srail-Filistin BaÄ�lamında DireniÅ�” konulu sinema dersinde belgesel meraklıları ile buluÅ�tu. Sivan, 3 saatlik programda, filmlerinden örneklerle 25 yıllık belgesel deneyimini izleyenlerle paylaÅ�maya çalıÅ�tı.
Politik ve estetik açıdan doÄ�ru bir yaklaÅ�ım olduÄ�unu düÅ�ündüÄ�ü için belgesel yaptıÄ�ını söyleyen Sivan, politikayı, bir Å�eyi imajlarla, görüntülerle anlatmak olarak tanımladıÄ�ını söyledi.
Belgesel sinemanın en çok tartıÅ�ılan konularından biri olan belgeselde tarafsızlık ve manipülasyon konusuna da deÄ�inen yönetmen: “Manipülasyon kavramını negatif bir eleÅ�tiri olarak kabul etmiyorum. Manipülasyon ellerle yapılan anlamına gelir. Kamera (yapısı gereÄ�i) hem gösterir hem de gizler. Sinema neyi gösterdiÄ�in neyi sakladıÄ�ın üzerine kuruludur. Manipülasyona uÄ�ramamıÅ� görüntü, çerçevesi olmayan görüntüdür. Çerçevesi olmayan görüntü ise zaten görüntü deÄ�ildir. Yani aslında manipülasyon bizim iÅ�imizin tanımıdır.” dedi.
Sivan, Filistin’e yardım götüren Mavi Marmara adlı gemiye düzenlenen baskın sonrası Ä°srail ordusunun basına daÄ�ıttıÄ�ı bir fotoÄ�raf üzerinden belgeselde manipülasyon konusuna örnekler getirdi. Bir belgeselcinin en baÅ�ından görüntülere müdahalesini kabul ettiÄ�ini, fakat “gerçek” olduÄ�u iddiası ile basına daÄ�ıtılan bu fotoÄ�rafın manipüle edilerek, Ä°srail'in izleyenleri yönlendirmeye çalıÅ�tıÄ�ını anlattı.
KonuÅ�ma sonrası soruları cevaplayan Sivan, Mavi Marmara’ya düzenlenen kanlı baskınla ilgili Å�imdilik bir belgesel projesi olmadıÄ�ını söyledi. Gazetecilikle belgeselciliÄ�in karıÅ�tırılmaması gerektiÄ�ini vurgulayan Eyal Sivan, belgesel için olayın üzerinden zaman geçmesi gerektiÄ�inin altını çizdi.
Sivan ayrıca; belgesel zamanı, suçlular ve kurbanlar, arÅ�ivler, belleÄ�in araçsallaÅ�tırılması ve itaatsizlik gibi konulara da deÄ�indi.
22 Haziran'da baÅ�layan Ä°stanbul Belgesel Günleri, bu akÅ�am Pera Müzesi Oditoryumu’nda düzenlenecek ödül töreniyle son bulacak.
EYAL SÄ°VAN KÄ°MDÄ°R?
Hayfa'da doÄ�an Eyal Sivan, bir süre fotoÄ�rafçılık yaptı. 1985'e Paris'e yerleÅ�erek belgesele yöneldi. Sinemacılık serüveni boyunca, doÄ�duÄ�u ve eÄ�itim gördüÄ�ü ülke olan Ä°srail'e özel bir ilgiyle yaklaÅ�tı. Filmlerinin çoÄ�u Ä°srail toplumunu ve Siyonist söylemi inceler.â�¨â�¨Ä°lk filmi “Aqabat-Jaber, Geçerken”de (1987) mülteci kampındaki Filistinlilerin gündelik yaÅ�amını anlattı. Pek çok ödül alan bu filmin ardından yaptıÄ�ı “Izkor: BelleÄ�in Köleleri” de büyük ses getirdi. 2004'te Filistinli meslektaÅ�ı Michel Khleifi ile birlikte “Rota 181: Filistin-Ä°srail’de Bir Yolculuktan Fragmanlar” adlı belgeseli çekti. Tarihsel bellek, resmi tarih ve belgesel sinema üzerine derinlemesine çalıÅ�an Sivan'ın hemen her filmi büyük tartıÅ�ma yarattı.
Yapıtları Berlinale, Toronto, IDFA, Cinéma du Réel, Sunny Side, SFIFF, San Sebastian, Leipzig gibi saygın festivallerde gösterilen ve en son “Yafa, Portakalın OtomatiÄ�i” filmini çeken yönetmen, geçen yıl Uluslararası Amsterdam Belgesel Festivali'nin (IDFA) onur konuÄ�u oldu.